Dokumenty szkolne
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego
I
WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO
W SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. JANA PAWŁA II
W FILIPOWIE
Zespół w składzie:
Koordynator: Renata Anna Pszkowska
Szkolny Doradca Zawodowy: Renata Anna Pszkowska
PODSTAWA PRAWNA:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 roku w sprawie doradztwa zawodowego (Dz. U. 2019 poz. 325)
Założenia ogólne Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego.
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSDZ) obejmuje ogół działań podejmowanych przez szkołę w celu prawidłowego przygotowania uczniów do wyboru zawodu, poziomu i kierunku kształcenia. System ten określa rolę i zadania nauczycieli w ramach rocznego planu działań, czas i miejsce realizacji zadań, oczekiwane efekty, formy pracy.
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego zakłada, że:
1. Wybór zawodu jest długotrwałym procesem.
2. Na wybór zawodu składają się m.in.: wiedza na temat własnych predyspozycji i umiejętności, wiedza na temat zawodów, ścieżek edukacyjnych, rynku pracy.
3. Preferencje edukacyjne i zawodowe są zależne od uwarunkowań wewnętrznych takich jak cechy osobowości, temperament, uzdolnienia oraz zewnętrznych człowieka tj. doświadczenia, otoczenie społeczne.
4. Szkoła podstawowa obok rodziny stanowi środowisko mające istotny wpływ na podejmowanie decyzji edukacyjnych uczniów.
5. Działania w ramach WSDZ powinny być zaplanowane, spójne, prowadzone w sposób ciągły i systematyczny.
Doradztwo zawodowe ukierunkowane jest na:
1. Rozwój kompetencji potrzebnych do dalszej kariery ucznia.
2. Wsparcie nauczycieli w zakresie kompetencji doradczych.
3. Wspieranie kompetencji doradczych rodziców.
4. Wykorzystywanie możliwych lokalnych zasobów do wspierania młodego człowieka w podjęciu decyzji w zakresie wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej.
Cele ukierunkowane na rozwój ucznia:
1. Dostarczanie wiedzy o aktualnym rynku pracy, zawodach przyszłości.
2. Rozwijanie wiedzy zawodoznawczej, jakie są aktualne kierunki kształcenia, awans zawodowy, kursy, szkolenia, cel nauki przez całe życie- ,,Targi Edukacyjne”.
3. Wsparcie ucznia w poznaniu jego własnych zasobów, możliwości, ale też ograniczeń.
4. Rozwijanie umiejętności analizy własnych możliwości w kontekście planowania swojej kariery zawodowej.
5. Rozwijanie umiejętności wyszukiwania potrzebnych informacji w celu realizacji planów edukacyjno-zawodowych.
6. Rozwijanie kompetencji miękkich w zakresie współpracy w grupie, planowania, podziału i realizacji zadania, ustalanie priorytetów w nauce, a później w pracy.
7. Działanie uczniów w różnych kołach zainteresowań.
8. Analiza różnych stanowisk pracy, ukierunkowywanie ucznia na bycie pracownikiem, współpracownikiem, pracodawcą, ćwiczenie umiejętności pracy/współpracy w grupie i w pracy indywidualnej.
9. Kształtowanie prawidłowej postawy względem drugiej osoby, szacunku do pracy zarówno własnej jak i innych ludzi.
10. Organizowanie zajęć w świetlicy, bibliotece szkolnej związanych z orientacją zawodową.
11. Prowadzenie projektów edukacyjnych tematycznie powiązanych z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym.
Cele ukierunkowane na nauczycieli:
1. Wspieranie w realizacji zadań doradztwa zawodowego.
2. Aktualizacja wiedzy na temat systemu kształcenia i edukacji w różnych zawodach w powiecie i poza nim.
3. Wskazywanie na źródła wiedzy w zakresie ofert edukacyjnych szkół ponadpodstawowych.
4. Prowadzenie wg zapotrzebowania lekcji otwartych.
Cele ukierunkowane na rodziców:
1. Wsparcie rodziców w procesie rozpoznawania predyspozycji zawodowych dziecka.
2. Udzielanie informacji na temat procesu rekrutacji do szkół ponadpodstawowych.
3. Udzielanie informacji w zakresie systemu edukacji i kształcenia w różnych zawodach.
4. Udzielanie informacji o ofercie szkół ponadpodstawowych w różnych powiatach.
5. Organizacja corocznych ,,Targów Edukacyjnych” – oferty kształcenia o różnych profilach i poziomach w edukacji.
6. Rozwijanie kompetencji doradczych rodziców, wskazywanie na wagę ich wsparcia w procesie rozwoju dziecka.
Formy pracy:
1. Obowiązkowe zajęcia z doradztwa zawodowego w klasach 7 i 8.
2. Doradztwo indywidualne wg potrzeb uczniów.
3. Lekcje z wychowawcą.
4. Spotkania z rodzicami.
5. Spotkania z ekspertami.
6. Współpraca z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w Suwałkach.
7. Współpraca z CECH w Suwałkach.
8. Rada szkoleniowa z nauczycielami.
9. Wyjścia/ wycieczki zawodoznawcze.
10. Informator o zawodach, kierunkach kształcenia i inne – gazetka w klasopracowni.
11. Strony internetowe, np.: ,,Mapa karier”, ,,Zawody przyszłości”, ,,Wybieram szkołę, wybieram zawód”, ,,KOWEZiU”, ,,Dobry zawód – Fajne życie”…
12. Działania doradcze na zajęciach pozalekcyjnych, w tym na świetlicy szkolnej.
Metody i techniki pracy doradczej skierowane do uczniów:
1. Badanie (diagnoza) zapotrzebowania na działania doradcze prowadzone w szkole – wywiad/ankieta.
2. Udostępnianie informacji o zawodach i szkołach ponadpodstawowych.
3. Zajęcia grupowe służące rozbudzeniu świadomości konieczności planowania własnego rozwoju i kariery zawodowej.
4. Zajęcia umożliwiające poznanie siebie i swoich predyspozycji zawodowych.
5. Warsztaty doskonalące umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej i współdziałania w grupie, ćwiczenie umiejętności radzenia sobie ze stresem.
6. Prowadzenie kółek zainteresowań dla uczniów.
7. Udzielanie indywidualnych porad.
ODDZIAŁY PRZEDSZKOLNE:
CELE OGÓLNE:
Celem preorientacji zawodowej w przedszkolach, oddziałach przedszkolnych jest:
- poznanie siebie,
- wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy,
- rozwijanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec pracy i edukacji,
- stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz pasji.
Realizacja powyżej wskazanych treści jest wkomponowana w realizowany na tym etapie edukacyjnym program wychowania przedszkolnego.
W ramach preorientacji zawodowej:
- nauczyciel według uznania i potrzeb może skorzystać z Przykładowego programu preorientacji zawodowej dla przedszkola z proponowanymi scenariuszami zajęć. ORE, Warszawa 2017 (https://doradztwo.ore.edu.pl/programy-i-wsdz/)
- nauczyciel wg uznania i potrzeb zorganizuje wycieczki do różnych miejsc pracy, spotkania z przedstawicielami zawodów ( rodzice, pracownicy szkoły, pracownicy urzędu gminy, poczty, banku, ośrodka zdrowia czy policji).
- Działania będą spójne z celami i treściami realizowanymi w odniesieniu do podstawy programowej.
KLASY I – III
CELE OGÓLNE:
Celem orientacji zawodowej w klasach I – III jest:
- poznanie siebie,
- wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy,
- rozwijanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec pracy i edukacji,
- stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz pasji.
Zajęcia z zakresu orientacji zawodowej w klasach I-III są włączane w proces realizacji podstawy programowej w edukacji wczesnoszkolnej.
W ramach orientacji zawodowej:
- nauczyciel według uznania i potrzeb może skorzystać z Przykładowego programu orientacji zawodowej dla klas I- III szkoły podstawowej z proponowanymi scenariuszami zajęć. ORE, Warszawa 2017 (https://doradztwo.ore.edu.pl/programy-i-wsdz/)
- nauczyciel wg uznania i potrzeb zorganizuje wycieczki do różnych miejsc pracy, spotkania z przedstawicielami zawodów ( rodzice, pracownicy szkoły, pracownicy urzędu gminy, poczty, banku, ośrodka zdrowia czy policji).
- Działania będą spójne z celami i treściami realizowanymi w odniesieniu do podstawy programowej.
KLASY IV – VI
CELE OGÓLNE:
Celem orientacji zawodowej w klasach IV – VI jest:
- poznanie własnych zasobów,
- zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami i rynkiem pracy,
- kształtowanie pozytywnej i proaktywnej postawy uczniów wobec pracy i edukacji,
- stwarzanie sytuacji edukacyjnych i wychowawczych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zdolności, zainteresowań oraz pasji.
Zadania w zakresie orientacji zawodowej w klasach IV – VI będą realizowane:
- nauczyciel według uznania i potrzeb może skorzystać z Przykładowego programu orientacji zawodowej dla klas IV – VI szkoły podstawowej z proponowanymi scenariuszami zajęć. ORE, Warszawa 2017 (https://doradztwo.ore.edu.pl/programy-i-wsdz/)
- nauczyciel wg uznania i potrzeb zorganizuje wycieczki do różnych miejsc pracy, spotkania z przedstawicielami zawodów.
- nauczyciel według możliwości i potrzeb zorganizuje wycieczki, gdzie będzie realizował program orientacji zawodowej dla danego etapu edukacyjnego w poszczególnych klasach.
Działania będą spójne z celami i treściami realizowanymi w odniesieniu do podstawy programowej.
KLASY VII – VIII
CELE OGÓLNE:
Celem doradztwa zawodowego w klasach VII – VIII szkoły podstawowej jest:
- przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania kariery,
- podejmowania przy wsparciu doradczym decyzji edukacyjnych i zawodowych uwzględniających znajomość własnych zasobów,
- udzielanie informacji na temat rynku pracy i systemu edukacji,
- rozwijanie wiedzy ucznia na temat własnych zasobów, ograniczeń, predyspozycji, zainteresowań zawodowych, zdolności,
- analizowanie wiedzy o obecnym rynku pracy,
- rozwijanie umiejętności wyszukiwania niezbędnych informacji, różnych zasobów, wsparcia specjalistów kontekście planowania, a także
realizacji celów edukacyjnych i zawodowych,
- rozwijanie umiejętności związanych z rekrutacją dotyczącą dalszej edukacji, czy też rynku pracy,
- ukierunkowywanie ucznia na bycie pracownikiem, współpracownikiem, pracodawcą, ćwiczenie umiejętności pracy/współpracy w grupie i w
pracy indywidualnej,
- kształtowanie prawidłowej postawy względem siebie, drugiej osoby, szacunku do pracy zarówno własnej jak i innych ludzi,
- rozwijanie kompetencji miękkich, współpracy w grupie, planowania, podziału i realizacji zadania, ustalanie priorytetów w nauce, a później w
pracy,
- rozwijanie umiejętności autoprezentacji, tworzenia dokumentów aplikacyjnych.
Osoby realizujące WSDZ:
Realizację zadań związanych z doradztwem zawodowym zaangażowani są wszyscy członkowie rady pedagogicznej: dyrektor, nauczyciele, wychowawcy, wychowawcy świetlicy, specjaliści m.in. pedagog, pedagog specjalny, psycholog, logopeda, doradca zawodowy oraz inne osoby zatrudnione w szkole np. pielęgniarka szkolna, księgowa.
Na każdym przedmiocie nauczyciele realizując podstawę programową odnoszą się do treści z obszaru doradztwa zawodowego.
Dyrektor:
Odpowiada za organizację działań związanych z doradztwem zawodowym. Współpracuje z doradcą zawodowym w celu realizacji WSDZ. Dyrektor zapewnia warunki do realizowania w szkole zajęć orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego. Organizuje w szkole wspomaganie realizacji działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego poprzez planowanie i przeprowadzanie działań mających na celu poprawę jakości pracy placówki w tym obszarze. Dyrektor wspiera doradcę zawodowego i innych nauczycieli umożliwiając kontakty pomiędzy uczestnikami całego procesu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego, a instytucjami zewnętrznymi.
Doradca zawodowy:
Udziela uczniom pomocy w formie grupowych i indywidualnych porad zawodowych, w wyborze zawodu, kierunku kształcenia i szkolenia, uwzględniając ich możliwości psychofizyczne, a także potrzeby rynku pracy oraz możliwości systemu edukacyjnego, współpracując z dyrektorem, rodzicami, nauczycielami w procesie orientacji zawodowej uczniów oraz wykorzystując w tym celu wiedzę o zawodach, znajomość psychologicznych i pedagogicznych technik, diagnozy rynku pracy oraz nowoczesne środki przekazywania informacji.
Doradca zawodowy bierze udział w planowaniu działań szkoły w zakresie doradztwa zawodowego, aktualizuje informacje związane z doradztwem zawodowym, dokonuje bieżącego monitorowania realizacji WSDZ .
Do zadań doradcy zawodowego należy w szczególności:
1. Systematyczne diagnozowanie zapotrzebowania uczniów na działania związane z realizacją doradztwa zawodowego;
2. Prowadzenie zajęć z zakresu doradztwa zawodowego grupowego i indywidualnego wg potrzeb;
3. Wspieranie nauczycieli, w tym nauczycieli wychowawców opiekujących się oddziałami, psychologa lub pedagogów, w zakresie realizacji działań określonych w programie;
4. Koordynowanie działalności informacyjno-doradczej realizowanej przez szkołę, w tym gromadzenie, aktualizacja i udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych właściwych dla danego poziomu kształcenia.
5. Współpraca z radą pedagogiczną, opracowanie wraz z zespołem programu realizacji WSDZ.
6. Współpraca ze specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznej, instytucjami działającymi na rynku pracy w celu realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego.
7. Określanie mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów.
8. Wspieranie uczniów w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej.
Zadania nauczycieli i specjalistów szkolnych w zakresie doradztwa zawodowego:
Nauczyciele wychowawcy:
Włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego. Określają mocne strony, zainteresowania, predyspozycje i uzdolnienia uczniów. Realizują tematy z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego na godzinach wychowawczych. Współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej dzieci. Współpracują z doradcą zawodowym i innymi nauczycielami, specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.
Psycholog, pedagog specjalny i pedagog szkolny:
Diagnozują potrzeby oraz możliwości uczniów, udzielają indywidualnych porad i konsultacji w zakresie rozpoznawania mocnych stron oraz podejmowania decyzji edukacyjnych, w zależności od potrzeb i możliwości organizacyjnych prowadzą zajęcia rozwijające umiejętności emocjonalno-społeczne oraz na temat technik uczenia się, radzenia sobie ze stresem i autoprezentacji, kierują uczniów do specjalistycznych placówek, doradca zawodowy analizuje losy absolwentów.
Nauczyciele edukacji przedszkolnej i klasy „0”:
Wdrażają do podejmowania obowiązków i rzetelnego ich wypełniania. Omawiają z dziećmi zawody ich najbliższych, prezentują charakterystykę pracy w różnych zawodach. Rozwijają zainteresowania i umiejętności.
Nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej:
Uczą wyszukiwania informacji na temat edukacji i zawodów za pomocą słowników, encyklopedii, komputera. Wdrażają do podejmowania obowiązków i rzetelnego ich wypełniania. Zapoznają z pojęciem pracy, przedstawiają znaczenie pracy w życiu człowieka, omawiają z dziećmi zawody ich najbliższych, prezentują charakterystykę pracy w różnych zawodach. Rozwijają zainteresowania i umiejętności.
Nauczyciel zajęć komputerowych:
Prowadzi naukę poszukiwania, selekcjonowania, porządkowania, gromadzenia i wykorzystywania informacji np. dotyczących oferty edukacyjnej szkół średnich i lokalnego rynku pracy i rynku edukacyjnego, wyjaśnia organizację pracy i przepisy bhp w pracy z komputerem, uczą komunikowania się z pomocą komputera i technologii informacyjnych. Prezentuje sposoby opracowywania tekstów, prezentacji multimedialnych oraz danych liczbowych w arkuszu kalkulacyjnym. Pokazuje sposoby wykorzystania technologii informacyjnych w różnych zawodach.
Nauczyciele języka polskiego:
Omawiają charakter pracy w różnych zawodach, uczą tworzenia wypowiedzi: pisania życiorysu, podania, ogłoszenia, listu oficjalnego (dostosowywanie wypowiedzi do sytuacji). Kształtują umiejętność operowania słownictwem z kręgu: szkoła i nauka, środowisko społeczne. Wdrażają do samokształcenia i docierania do informacji za pomocą słowników, encyklopedii. Pokazują znaczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej w autoprezentacji.
Nauczyciele matematyki:
Uczą gromadzenia i porządkowania danych o edukacji i zawodach, odczytywania i interpretacji danych w tekstach, tablicach i wykresach. Kształtują umiejętność posługiwania się procentami, zapoznają z zawodami z dziedziny księgowości i rachunkowości. Uczą planowania czynności z wykorzystaniem kalendarza (wykonywanie obliczeń) oraz dzielenia zadań na etapy.
Nauczyciele języków obcych:
Zapoznają z zasobem języka dotyczącym nauki i pracy oraz cech charakteru i umiejętności. Prezentują uczniom treści o zawodach w języku obcym. Uczą tworzenia kilkuzdaniowych wypowiedzi na temat swoich umiejętności (prezentacja siebie).
Nauczyciele przedmiotów przyrodniczych:
Zapoznają z zawodami z dziedziny meteorologii, rolnictwa, biologii, leśnictwa, ochrony środowiska, fizyki, chemii, geografii, ochrony zdrowia, astronomii. Omawiają stan zdrowia i choroby człowieka nawiązując do przeciwwskazań zdrowotnych w wybranych zawodach. Wykazują znaczenie odpoczynku w życiu człowieka, prawidłowych warunków nauki i pracy, zasad uczenia się. Wdrażają do planowania dnia i organizowania pracy własnej.
Nauczyciele historii i WOS-u:
Informują o siedzibie władz lokalnych uczniów oraz ich zakresie działań i sposobie powoływania. Wyjaśniają demokratyczny charakter państwa. Charakteryzują pojęcie samorządności, opisują zawody związane z polityką, dyplomacją, przedstawiają zawód historyka. Zapoznają ze znaczeniem społecznego podziału pracy, opisują grupy społeczne i ich role w społeczeństwie. Omawiają z uczniami problemy współczesnej Polski (np. bezrobocie). Zapoznają ze zjawiskiem emigracji politycznej i zarobkowej. Uczą tworzenia drzewa genealogicznego. Omawiają z uczniami funkcjonowanie przemysłu, warunki pracy w fabryce dawniej i dziś. Prezentują podstawowe cechy obecnego systemu gospodarczego.
Nauczyciel edukacji dla bezpieczeństwa:
Informuje o zasadach bezpieczeństwa, wyjaśnia rolę bezpiecznego i odpowiedzialnego zachowania w życiu każdego człowieka. Opisuje zawody związane z szeroko rozumianym bezpieczeństwem (np. służby mundurowe, ratownicy medyczni). Omawia problematykę Polski i współczesnego świata (np. cyberbezpieczeństwo).
Nauczyciele wychowania fizycznego:
Omawiają treningi zdrowotne, pomagają opracować rozkład dnia dla ucznia, uwzględniając proporcje między pracą a wypoczynkiem, wysiłkiem umysłowym i fizycznym.
Nauczyciel wychowania do życia w rodzinie:
Prowadzi lekcje na temat ról społecznych i modeli życia. Zapoznaje ze sposobem pracy instytucji działających na rzecz dziecka i rodziny. Kształtuje poczucie odpowiedzialności za własny rozwój.
Nauczyciel muzyki:
Zapoznaje uczniów z zawodami związanymi z muzyką, przekazuje wiedzę o tworzeniu instrumentów, uczy gry na instrumentach.
Nauczyciel plastyki:
Zapoznaje z zawodami z dziedziny kultury. Uczy korzystania z przekazów medialnych oraz wykorzystywania ich wytworów.
Nauczyciel techniki:
Opisuje funkcje urządzeń technicznych, omawia kolejność działań technologicznych, organizację miejsca pracy i szacowanie czasu jej trwania. Uczy posługiwania się narzędziami do obróbki ręcznej. Zapoznaje z zawodami z dziedziny techniki.
Nauczyciel bibliotekarz:
Udostępnia czasopisma związane z edukacją oraz literaturę z zakresu doradztwa zawodowego, informacje o lokalnym rynku edukacyjnym – ulotki. Ponadto nauczyciel prowadzi zajęcia pozalekcyjne i koła zainteresowań umożliwiające uczniom rozwijanie swoich zdolności i umiejętności.
Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego składa się z trzech części:
1. WSDZ- system działań poszczególnych osób w Szkole podstawowej im. Jana Pawła II w Filipowie, w zakresie preorientacji zawodowej, orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego.
2. Program Doradztwa Zawodowego na dany rok szkolny, zaopiniowany przez Dyrektora i Radę Pedagogiczną.
3. Program Doradztwa Zawodowego dla klas 7 i 8, aktualizowany wg potrzeb.
EWALUACJA:
1. Ewaluacja w trakcie realizowania programu.
- ocena potrzeb uczniów, ankieta,
- analiza prac uczniów,
- informacja zwrotna, rozmowa z uczniami, rodzicami, nauczycielami.
2. Ewaluacja na zakończenie realizacji programu.
- analiza dokumentacji,
- informacja zwrotna – wpływ programu działań na podejmowanie decyzji edukacyjno- zawodowych wstępnych i końcowych,
- sprawozdanie z realizacji WSDZ.
Renata Pszkowska
(Koordynator Programu realizacji WSDZ)
Zatwierdzono do realizacji:
Anna Domańska
Filipów, 30 września 2025 r.